Giải 1 cuộc Thi Viết 2017

“N?u ph?i l?y m?t ??i m?t, c? th? gi?i s? mù loà”

31 tu?i, nh?ng l?n ??u tiên tôi nghe câu nói này là cách ?ây kho?ng h?n m?t n?m. M?c dù Mahatma Gandhi, ch? nhân câu nói ?ã m?t tr??c khi tôi ra ??i c? vài th?p k?. B?i ??n gi?n, c?ng nh? nhi?u ng??i, tr??c ?ây tôi không h? quan tâm ??n chính tr?, ??n dân ch?.

Nói v?y không có ngh?a ch? quan tâm ??n chính tr?, ??n dân ch? thì m?i bi?t ??n câu nói này. Nh?ng v?i tôi nó là v?y, là d?u m?c cho s? thay ??i c?a cu?c ??i mình.

“C?t cá h?n lá rau”

?ó là câu nói tr??c ?ây, tôi th??ng ???c nghe m? tôi và m?i ng??i nói. Nh?ng nó l?i ch?ng ph?i là câu nói “n?i ti?ng” khi nh?c v? mi?n quê ?y. Nói v? Thanh Hoá, ng??i ta có câu “dân Thanh Hoá ?n rau má phá ???ng tàu”, v?i ?n ý m?t th?i ng??i dân quê tôi vì quá ?ói, ?ã ph?i ?n ?? th? rau c? d?i ?? s?ng qua ngày, và ???ng tàu là n?i rau má m?c khá xanh t?t… ?ó là cái th?i, mà m? tôi nói c? chu?i c?ng không có ?? ?n. 

Vâng, m? tôi n?m nay m?i 60 tu?i và cái th?i bà nói là lúc Mi?n B?c ?ã h?t chi?n tranh, ??t n??c ?ã ???c “hoàn toàn gi?i phóng”, “c? n??c h?ng say vào công cu?c xây d?ng xã h?i ch? ngh?a”.

“C?t cá h?n lá rau”, ?ây ch? là câu nói châm bi?m, m?a mai v? cái s? c? chu?i c?ng không có ?? ?n, khi m?t b?a ?n ?úng ngh?a có c?m, có cá… là quá xa x? v?i m?i ng??i.

??t ru?ng khô t?i Thanh Hoá

T?i sao l?i nh? v?y, khi c?ng cái th?i ?ó ng??i dân nhi?u n??c ?ã có ô tô ?? ?i?- Tôi luôn h?i m?i ng??i v? nguyên nhân c?a s? nghèo ?ói này, trong khi h? ??u làm vi?c nhi?u h?n c? con v?t, t? m? sáng ?ã vác cu?c ra ??ng làm vi?c, th?m chí có gia ?ình liên t?c ph?i làm vi?c d??i ánh tr?ng. Nh?ng câu tr? l?i ch? là: th?i bao c?p nó v?y; làm cái chu?ng gà còn b? chính quy?n kéo ??n ??u t?, phá d? vì t?i sao l?i có gà ?? nuôi? Ai ?ã c?p phép cho làm chu?ng gà?…

??n th? h? c?a tôi, công cu?c xây d?ng xã h?i ch? ngh?a ?ã ??t t?i m?t “b??c ti?n” m?i khi nhi?u nhà ?ã có c?m ??n khoai, s?n ?? ?n. C? 10 ??a tr? trong chúng tôi thì có t?i 8 ho?c 9 ??a ph?i b? h?c khi ?ã bi?t ??c, bi?t vi?t vì không có ti?n n?p h?c phí. Nh?ng tài nguyên c?a qu?c gia thì l?i c?n ki?t d?n, lãnh th? b? thu h?p l?i, ch? quy?n qu?c gia ?ang tu?t kh?i tay ng??i Vi?t.

T?i sao Vi?t Nam là n??c “r?ng vàng, bi?n b?c”, khí h?u ôn hoà, thiên nhiên ?u ?ãi mà l?i nghèo ?ói ??n m?c v?y?

Không tuy?n d?ng dân Thanh- Ngh?- T?nh

Vài n?m tr??c, d? lu?n nóng lên v?i các thông báo c?a nhi?u doanh nghi?p trong Sài Gòn ??ng tuy?n d?ng lao ??ng, kèm chú ý không tuy?n dân ? 3 t?nh: Thanh Hoá, Ngh? An và Hà T?nh. Cùng v?i ?ó là nhi?u câu chuy?n “k? x?u” v? các thói h?, t?t x?u c?a nhi?u ng??i Thanh Hoá xa quê.

Sinh ra và l?n lên t?i Thanh Hoá, b?ng d?ng tôi x?u h? và xen l?n s? m?c c?m v? ngu?n g?c c?a mình. Nh?ng cái ch?t gi?ng ??c s?t Thanh Hoá c?a tôi ch?ng d?u vào ?âu ???c, cha m? và ng??i thân ? quê tôi ch? th? ch?i b? ???c. Tôi ph?i ??i di?n v?i s? th?t, b?i không ai ch?n ???c n?i mình sinh ra và chính quê h??ng ?ã nuôi d??ng tôi thành ng??i. 

?ã ai t?ng ??t câu h?i: T?i sao Thanh Hoá t?ng là m?nh ??t anh hùng, m?t m?nh ??t sinh ra nhi?u nhân tài, m?nh ??t c?a nhi?u ông vua mà ch? vài ch?c n?m nay l?i sinh ra nhi?u thói x?u nh? v?y? 

B?i ?ây là m?t trong nh?ng t?nh ph?i ch?u n?n ?ói n?m 1945, b? gi?t m?t cách man r?, th?m kh?c qua cái tên g?i là “cách m?ng ru?ng ??t”, và chính ng??i trong công cu?c này ?ang cai tr? h?. M?t ví d? ??n gi?n: dù là ??n v? tính c?a m?t qu?c gia, ??t ? Mi?n Nam và Tây Nguyên là 1.000m², Mi?n Trung 500m² và Mi?n B?c ch? còn l?i 360m²  t?t c? 3 con s? này ??u ???c g?i chung m?t ??n v? tính là m?t sào. Và s? “công b?ng” ? ?ây mà chính quy?n giành cho ng??i dân 3 mi?n là dân ? ?âu c?ng ??u ???c h??ng ??n v? tính là sào. 

Trong b? phim Nh?ng ng??i cùng kh? c?a Pháp, m?t ng??i m? vì mu?n chu?c ??a con gái bé nh? ra kh?i tay hai v? ch?ng hành ngh? tr?m c?p, ch? ?ã ?i làm thuê ?? ki?m ti?n chu?c con. Nh?ng không may, ch? b? ?u?i vi?c. ?au kh? và s? hãi không có ti?n chu?c con, ch? ?ã tìm ??n m?t khu ?èn ?? ?? bán mái tóc dài c?a mình, bán tóc xong v?n ch?a ?? ti?n chu?c con. ???ng cùng ch? ?ã bán dâm và ch?t tr??c khi ?? ti?n chu?c ???c con. 

N?u không bi?t ???c câu chuy?n chu?c con c?a ch?, h?n r?ng nhi?u ng??i s? ngh? ch? là m?t ph? n? h? h?ng.

Hay nh? ng??i dân Tri?u Tiên, khi b? ch? ?? C?ng s?n cai tr?, h? ?ói kh? ??n m?c ?ã ph?i ?n th?t ??ng lo?i c?a mình ?? t?n t?i.

 Gi? ?ây, tôi th?y th??ng ng??i dân quê tôi h?n bao gi? h?t. Khi m?c k?t trong s? ?ói nghèo, b? cai tr? b?i cái ác thì làn ranh c?a cái t?t và cái x?u nó r?t d? phá v?. 

“Thi?u t??ng to l?m”

Tôi may m?n h?c xong ??i h?c. Hành trang sau khi ra tr??ng c?a tôi ?ó là c? m?t “b?u tr?i” hoài bão ??y t?t ??p nh? cái lý thuy?t xã h?i ch? ngh?a. 

M?t c? quan nh?n tôi vào làm vi?c v?i tho? thu?n b?ng mi?ng, không có h?p ??ng, không l??ng b?ng, ch? làm ?n theo s?n ph?m, mà m?c ti?n tr? cho các s?n ph?m c?ng r?t th?p, ch? b?ng m?t ph?n nh? so v?i các c? quan cùng ngh? khác. Thu nh?p lúc này c?a tôi ch? ???c 800 ngàn ??n d??i 2 tri?u ??ng/m?i tháng. Ch?ng ?? ?? trang tr?i cu?c s?ng xa nhà, tôi ph?i ki?m ch? ? mi?n phí, nh?ng tôi v?n c? g?ng bám tr? v?i c? quan này. ??n gi?n ch? tôi vì yêu công vi?c mình ?ang làm, ???c c?ng hi?n cho xã h?i, cho nh?ng ng??i nghèo g?p n?n, ti?n không ph?i là m?c ?ích c?a tôi lúc b?y gi?.

Tr??c nh?ng c? g?ng c?a mình, có n?m tôi ?ã tr? thành nhân viên duy nh?t c?a c? quan ??t danh hi?u xu?t s?c. Tôi th?y mình r?t h?nh phúc.

H?nh phúc ?ó c?ng ch?ng kéo dài ???c bao lâu. Khi n?m 2014, trong quá trình làm vi?c, tôi ?ã ??ng ch?m t?i l?i ích c?a ông Thi?u t??ng, Giám ??c Công an c?a m?t t?nh vì khi c?p d??i c?a ông ?y ?ã làm ch?t ng??i và ông ta mu?n bao che vi?c làm ?ó. Tôi b? c? quan k? lu?t v?i lý do: “Thi?u t??ng to l?m, ngang b?ng ch?c này kia ? ngoài B?”. Nh?ng ông Thi?u t??ng v?n ch?a hài lòng mà ?i?u ông mu?n là tôi ph?i ng?i tù.

Hoá ra, ch?c Thi?u t??ng công an to h?n c? pháp lu?t, to h?n c? m?ng ng??i, to h?n s? th?t, h?n ??o ??c và nhi?u th? khác! Tôi b?t ??u ngh? lan man, li?u xã h?i này có ch? cho ng??i nh? mình ??ng không? ?ây là cái giá c?a vi?c ch?ng cái ác ?? Ngày mai mình s? s?ng nh? th? nào và làm gì ?? s?ng? ?i?u tôi s? nh?t là cha m? mình ? quê bi?t thì ông bà s? ?au kh? nh? th? nào? Tôi ngh? nhi?u và s? nhi?u l?m!

 Con cá c?ng b? ch?t oan

Tôi v?n mong m?t ngày nào ?ó s? ???c tr? thù ông Thi?u t??ng kia, s? làm cho c? c? quan mình bi?t tôi không ch?p nh?n án k? lu?t vô lý này. Nh?ng tôi không bi?t ph?i làm gì c?, tôi không bi?t b?t ??u t? ?âu, không bi?t tr? thù b?ng cách nào. B?i xã h?i tôi s?ng lu?t pháp ch? ?? làm c?nh.

C?ng n?m này, giàn khoan HD 981 c?a Trung Qu?c ngang nhiên xâm ph?m vào vùng bi?n Vi?t Nam, nh?ng phía nhà c?m quy?n c?ng s?n không h? có ??ng thái gì ng?n ch?n. Th?m chí, khi ng??i dân ph?n ??i hành ??ng trái phép c?a Trung Qu?c l?i b? nhà c?m quy?n ?ánh ??p, b?t b?. ?áng ra nhà c?m quy?n c?ng s?n Vi?t Nam ph?i phát ??ng nhân dân bi?u tình, ch?ng xâm l??c Trung Qu?c nh? h? t?ng làm v?i th?c dân Pháp m?i là ?úng ch?? Và ?áng ra, h? ph?i dùng c? bi?n pháp quân s? ?? b?o v? ch? quy?n. 

R?i m?i chuy?n t??ng ch?ng nh? yên ?n khi HD 981 rút kh?i vùng bi?n Vi?t Nam. 

Nh?ng cu?i tháng 4/2016, c? n??c nh? chao ??o vì th?m ho? Formosa xu?t hi?n. Các loài cá, tôm… d??i bi?n ?ã “v?i vàng” ch?t n?i tr?ng kh?p m?t bi?n mà ch?a k?p bi?t nguyên nhân. Hàng tri?u ng??i dân Mi?n Trung m?t k? sinh nhai, t??ng lai c?a nh?ng ??a tr? b?p bênh h?n bao gi? h?t.

Không ch? con ng??i, mà ??n các loài sinh v?t bi?n c?ng b? c??p toàn b? s? s?ng. S? ch?t chóc bao trùm lên vùng bi?n Mi?n TrungVi?t Nam.

??t n??c chúng ta ???c t?o hoá ?u ?ãi khi có ??n h?n 3.200km b? bi?n ch?y d?c theo chi?u dài ??t n??c, th?ng c?nh bi?n ??p, tài nguyên bi?n phong phú. Th? nh?ng, m?t b? ph?n ng??i Vi?t Nam ?ã bi?n mình thành k? thù c?a t?o hoá.

Nh?c nhã h?n, khi khu công nghi?p Formosa ?ang “?n nh? ? ??u” trên ??t n??c Vi?t Nam nh?ng l?i công khai “c?m ng??i Vi?t lai vãng” ? khu v?c này. Ch?ng khác gì nhà c?a mình nh?ng l?i b? hàng xóm c?m vào.

 “H?u du? c?ng s?n”

?ó là c?u b?n tôi s?ng ? Sài Gòn, ba c?u ?y là ??ng viên và làm vi?c cho ch? ??. Nh?ng hàng ngày ch?ng ki?n nh?ng b?t công c?a xã h?i, ph?i ch?u c?nh k?t xe, lô c?t ch?n ngang ???ng khi?n c?u r?t khó ch?u. Nh?ng ch? ??n khi HD 981 xâm ph?m lãnh th? Vi?t Nam, khi th?m ho? Formosa gi?t môi tr??ng bi?n Vi?t Nam thì c?u b?t mãn t?t cùng. Chúng tôi nh?n ra r?ng môi tr??ng s?ng, th?c ph?m s?ng… c?a chúng tôi b? ?e do? và l?n h?n n?a là n??c m?t thì nhà tan.

 “Trong m?t chuy?n ?i ch?i v?i nh?ng ng??i b?t ??ng chính ki?n trên m?ng xã h?i, ai c?ng t? gi?i thi?u mình là h?u du? c?a Vi?t Nam C?ng Hoà. M?i t? là h?u du? c?a C?ng s?n, khi?n ai c?ng c??i”, b?n tôi tâm s?.

Vâng, t? qu?c không ph?i c?a riêng ai. ?ã là con ng??i thì ai c?ng có quy?n ???c m?u c?u h?nh phúc, ???c t? do, ???c có ??y ?? quy?n con ng??i. B?n tôi c?ng v?y. C?u ?y ?ã hành ??ng và không ??ng ngoài công cu?c ?òi ch? quy?n ??t n??c, ?òi quy?n dân ch? cho b?n thân mình.

Ch?ng ai ch?n ???c n?i mình sinh ra và ng??i sinh ra mình. N?u ch?ng l?i c?ng s?n là b?n tôi ?ang ch?ng l?i ng??i sinh ra mình, n?u gi?t c?ng s?n thì b?n tôi s? mang t?i gi?t ng??i và b?t hi?u. Th? nh?ng, không ph?i vì v?y mà b?n ?y không làm gì tr??c các v?n n?n c?a dân t?c. B?n ?y v?n âm th?m cùng ??u tranh, cùng xây d?ng k? ho?ch cho công cu?c xoá b? ??c tài, xây d?ng n?n dân ch? hi?n th?c cho Vi?t Nam b?ng con ???ng ôn hoà.

Nh? Mahatma Gandhi t?ng nói: “M?t ??i m?t thì c? th? gi?i s? mù loà”.

An Nhiên